Codex Calixtinus, het boek der pelgrims

Tijdens diens Pontificaat, tussen 1100 en 1140, gaf de Bisschop en later de allereerste Aartsbisschop van Santiago, Diego II Gelmirez, de opdracht om een aantal manuscripten met thema’s en verhalen rondom de Weg van Santiago en de Apostel Jacobus (Santiago) ten dienste te stellen van de pelgrims, die jaarlijks in grote getalen Santiago de Compostela kwamen bezoeken. Uit dit initiatief ontstond eerst 'Historia compostelana', waar de Codex Calixtinus zijn oorsprong in vindt.

Dit boek, dat heden ten dage bewaard wordt in de kathedraal van Santiago, werd ook wel de 'Bijbel van de Weg van Santiago' genoemd, wat al op zich het enorme belang aangeeft dat dit manuscript in zijn tijd -de 12de eeuw- bezeten moet hebben. Dat is vooral te danken aan de clericus Aymeric Picaud, dat de Codex Calixtinus het licht zag in de vorm, die nu in Santiago de Compostela te zien is. Hij was de secretaris van de toenmalige Paus Calixtus II, in het jaar 1119 gekozen en voordien Abt van de bourgondische abdij van Cluny, een belangrijke stuwende kracht achter de pelgrimages naar Santiago. Bovendien was deze paus de broer van de Graaf van Galicia en schoonzoon van de Koning van Leon, Alfonso VI.

Polyfonie
Behalve dat de Codex Calixtinus een juweeltje is binnen de middeleeuwse bibliografie, is het vooral ook van groot muziekhistorisch belang. Zonder dit manuscript hadden we nooit de geboorte en de ontwikkeling van de polyfonie in de middeleeuwse muziek naar zijn volledige waarde kunnen schatten.

Het werk bestaat uit vijf boeken. Het eerste boek gaat over de liturgie rondom de Apostel, het tweede over diens Wonderen ('Liber de Miraculis'), het derde behandelt het overbrengen van het lichaam van de Apostel van Jeruzalem naar Galicia door diens discipelen, het vierde is een boek dat een geheel eigen oorsprong heeft en 'Pseudo-Turpin' genoemd wordt en het vijfde is het beroemde 'Liber peregrinationis'”, oftewel de 'Gids van de pelgrim', alom beschouwd als de eerste toeristische gids uit de geschiedenis. Het is het meest bekende en meest tot de verbeelding sprekende boek van de Codex Calixtinus.

Foto boven: Fragment uit de Codex Calixtinus

Lees >>hier meer over de Weg naar Santiago de Compostela.