Het rijksmuseum, twee Goya's in één

Het enige schilderij van de Spaanse schilder Francisco de Goya (1746-1828) dat Nederland rijk is -om precies te zijn in eigendom van het Amsterdamse Rijksmuseum- blijkt een tweede schilderij te bevatten. Onder datgene, wat een portret weergeeft van de Spaanse rechter Ramón Satué (1765-1824) werd namelijk dankzij een nieuwe onderzoekmethode -ontwikkeld door de TU Delft en de Universiteit van Antwerpen- een ander portret aangetroffen. Op basis van de onderscheidingen op het kostuum van de geportreteerde heeft men kunnen herleiden dat het om iemand gaat die behoord moet hebben tot een ridderorde die werd gesticht door Joseph Bonaparte, vanwege diens alcoholisme in de Spaanse volksmond ook wel 'Pepe Botella' genoemd. Dit was een broer van Napoleon, die in 1808 door de Franse keizer op de Spaanse troon was geplaatst.

Zoals te zien op bovenstaande foto rechts kunnen met de nieuw ontwikkelde techniek voor het eerst aanwijzingen over kleuren in het onderliggende beeld worden verkregen. Dankzij een nieuwe mobiele scanner kan een schilderij ter plekke laag voor laag in kaart gebracht worden. Zo kan gereconstrueerd worden welke verflagen en kleuren er onder het zichtbare schilderij zitten, zonder daarbij het schilderij zelf te beschadigen of zelfs maar aan te raken.

Het verborgen portret moet dus gedateerd zijn tussen 1809 en 1813. Goya's portret van Satué is echter gesigneerd in 1823. Het Rijksmuseum vermoedt dan ook dat het schilderij door de geportretteerde bij Goya is achtergelaten op het moment waarop het Franse leger Madrid verliet (in het jaar 1813). In 1823 had de kunstenaar net een moeilijke periode waarin hij ondergedoken zat. Hij had in 1820 de Liberale Constitutie gesteund en toen het absolutisme van koning Fernando VII werd hersteld was het bezit van een portret van een Napoleontische officier zeker extra compromitterend voor hem. Dit moet de reden ervoor zijn geweest dat hij ertoe heeft besloten het zo snel mogelijk over te schilderem.

Het portret is tot aan de opening van het hoofdgebouw van het Rijksmuseum in 2013, te zien in het Boijmans Van Beuningen museum te Rotterdam.