'De Spaanse Aarde', absoluut meesterwerk

De 35 mm documentaire 'The Spanish Earth' (De Spaanse Aarde), van de Nederlandse cineast Joris Ivens (1898-1989), die op 19 juli 1937 in Hollywood in première ging, wordt algemeen beschouwd als een meesterwerk. Het werd tijdens de Spaanse Burgeroorlog opgenomen, bezien van de kant van de toenmalige wettig gekozen Republikeinse regering van Spanje, die werden aangevallen door nationalisten, gesteund door Nazi-Duitsland. Het verhaal laat de verdediging van Madrid parallel lopen aan het verhaal over de irrigatie van een vallei bij het dorp Fuentidueña de Tajo, waar coöperatieve landbouwers voor de voedselvoorziening van de stad en het leger zorg den.

Behalve het camerawerk van John Fernhout (1913-1987) is het sobere commentaar biuj de beelden van de Amerikaanse schrijver Ernest Hemingway (1899-1961), die aan de film deelnam, klassiek. Ze illustreren de beelden niet, maar reageren erop. Ondanks de slechte vooruitzichten van de verdedigers van Madrid en de interne conflicten tussen de rivaliserende linkse partijen, eindigt de film hoopvol.

De filmkritiek vond over het algemeen dat de film niet zozeer een documentaire was, maar eerder een propagandafilm.

The Spanish Earth (1937) 52 minuten (Spaans: La Tierra española; Nederlands: Spaanse Aarde)
Regie en scenario: Joris Ivens - Camera: John Fernhout - Montage: Helen van Dongen - Muziek: Marc Blitzstein, Virgil Thomson - Commentaar (tekst en stem): Ernest Hemingway - Productie maatschappij: Contemporary Historians Inc.