Gestolen werk van Dalí in Nederland terecht

Op 1 mei 2009 werd een gouache van de surrealistische schilder Salvador Dalí, getiteld 'Adolescence', samen met 'La Musicienne' van Tamara de Lempicka, door gewapende mannen uit het Scheringa Museum voor Realisme in Spanbroek gestolen. In datzelfde jaar ging dat museum -om geheel andere redenen- failliet. Zeven jaar later kwamen beide werken, dankzij inbreng van de Nederlandse kunstdetective Arthur Brand, uiteindelijk weer terecht.

In de periode, waarin Brand bezig was met het terughalen van de stukken, wisselden ze zeker drie keer van eigenaar. Nadat eerdere onderhandelingen waren afgebroken namen andere criminelen echter zélf weer contact met hem op. 'Adolesence' werd half juli 2016 overhandigd onder de Bergkerk in Deventer. De overdracht van 'La Musicienne' volgde een paar dagen later in Amsterdam.

'Adolescence'
In het schilderij, uit 1941, niet voor niets 'Adolescence' genaamd (in het Nederlands 'Puberteit'), heeft Dali zichzelf als jongen afgebeeld, op een strand naast Lucía Moncanut, een oude vrouw die door de familie was ingehuurd om Dalí's grootmoeder te verplegen. Haar hoofd en rug zijn tegelijkertijd de neus en mond van een gezicht dat, in combinatie met ogen in de heuvels, naar voren komt. Misschien is het het gezicht van Gala, met wie hij in 1934 trouwde. Het kan ook om de actrice Betty Stockfeld gaan, die eerder in 1939, in een andere gouache, op eenzelfde manier werd afgebeeld voor de voorpagina van het tijdschrift 'Pour vous'.

Lucía, die overigens nooit het familiehuis uitkwam, en daarom ook nooit op het strand te zien was geweest, was een geliefde persoon in Dalí's jeugd. Ze komt veelvuldig voor in werken van de beroemde Catalaanse kunstenaar, o.a. in een portret uit 1918 (zie hiernaast).

De kunstcollectie van Dirk Scheringa
Op 17 november 2009 ging het Scheringa Museum voor Realisme failliet doordat zijn stichter, bankier Dirk Scheringa, door de financiële crisis van dat moment eerder al failliet was gegaan. De collectie dreigde uit elkaar te vallen, wat jammer was vanwege de onderlinge verbinding tussen de kunstwerken. De werken van de buitenlandse kunstenaars werden geveild.

Toch konden de Nederlandse werken wel nog bij elkaar gehouden worden en in 2012 werd deze overgebleven collectie aangekocht door Hans Melchers. Tegenwoordig is die te zien in Museum More te Gorssel. 'More' staat voor Moderne Realisme.

Beide teruggehaalde werken hebben een gezamenlijke waarde van zo’n 6 miljoen euro. Voor het terughalen van de werken is geen geld betaald.

Afbeeldingen: (van boven naar beneden) 'Adolescence' (Salvador Dalí, 1941); 'La  Musicienne' (Tamara de Lempicka, 1929, met dank aan 'tamara-de-lempicka.org); voorpagina van het tijdschrift 'Pour vous' (Salvador Dalí, 1939); Portret van Lucía (Salvador Dalí, 1918); zaal in het nieuwe Museum More.