Het schilderij 'El expolio' (De beroving) van El Greco werd in de loop van 2013 gerestaureerd in het Prado museum te Madrid met oog op de herdenking van het vierde eeuwfeest van de dood van Kretenzische schilder in 2014. Het schilderij, dat de Passie vertegenwoordigt, is eigendom van de kathedraal van Toledo en is een van de belangrijkste van El Greco, ondanks dat het in zijn tijd door de Raad van dezelfde kathdraal, de opdrachtgever, werd afgewezen, waarna de beroemde schilder betaling via een rechtzaak moest zien af te dwingen.
Geschiedenis van het werk
Op 2 juli 1576 gaf de kathedraal Santo Domingo el Antiguo aan El Greco de opdracht voor het vervaardigen van een schilderij met als onderwerp de Passie, het moment waarop Jezus ontdaan wordt van zijn kleren. De schilder kreeg daarvoor een voorschot van 400 reales, de gangbare munt van die tijd. Geïnspireerd door een tekst van de Heilige Bonaventure en door oude Byzantijnse iconografie, maakte El Greco dit werk, waarin in zich de linkerbenedenhoek de Maagd , Maria Magdalena en Maria Cleophas bevonden, terwijl aan de bovenkant boven het hoofd van Christus de rest van de groep, die hem escorteerde, te zien is. In de evangelische kanonen van die tijd noch in het apocriefe Evangelie van Nicodemus, de enige die van dit moment vertelt, waren de drie Maria's er niet bij aanwezig. Dit was reden voor de Raad van de kathedraal om het werk af te wijzen en verdere betaling te weigeren.
Op 14 september 1579 eiste El Greco via een rechtzaak betaling, iets wat tot 8 december 1581 niet zou gebeuren. Tijdens het geschil taxeeerden, Baltasar de Castro, schilder, en Martinez de Castañeda, beeldhouwer, het doek als onbetaalbaar, ... maar gezien de armoede van de tijd ... stelden ze een prijs van 900 dukaten, een overdreven bedrag voor die tijd, wat alsd tegenwicht diende tegen wat aangeboden werd, nl. slechts 228 dukaten. Het gebrek aan overeenstemming heeft uiteindelijk geleid tot een rechterlijke besluitvorming van 318 dukaten, zonder dat datgene dat tot het geschil leidde hoefde te worden gewijzigd. Het schijnt dat El Greco ertoe bereid was af te zien van de drie Maria's, iets wat vanwege esthetische en compositorische redenen niet tot stand is gekomen.
Het werk heeft hem en de kathedraal uiteindelijk een zodanige faam opgeleverd dat hij zich permanent zou vestigen in de stad Toledo. Tegenwoordig is het het pronkstuk van dezelfde kathedraal.
Presentatie in het Prado
Op maandag 28 oktober presenteert het Museo del Prado het schilderij, dat werd gerestaureerd dankzij een akkoord met de Stichting El Greco 2014 en de Iberdrola Foundation. Het werk zal gedurende een maand in het madrileense museum tentoongesteld worden, waarna het met Kerstmis terug zal keren naar Toledo.
